Loondienst vs. vrijgevestigd

Terwijl het aantal medisch specialisten in loondienst toeneemt, verrichten vrijgevestigde medisch specialisten meer activiteiten dan hun collega's in loondienst

Uit onze recente peiling onder Nederlandse zorgbestuurders bleken zij sterk verdeeld over de relatie tussen 'medisch specialist in loondienst of niet' en 'betere bedrijfsvoering' en 'kwaliteit van zorg'. Voer voor discussie in het FD en op BNR Nieuwsradio. Een snelle scan die wij daarna deden in de jaarrekeningen 2012-2015 van 34 algemene ziekenhuizen leverde het volgende op: niet alleen komen relatief meer specialisten in loondienst in deze periode, maar zien we ook dat vrijgevestigde specialisten daadwerkelijk meer werk verzetten en een hogere omzet behalen. Ik concludeer wel dat dit nog onvoldoende zegt over de echte waarde van zorg. Daarvoor moeten we immers ook de ervaringen van patiënten meenemen, de kosten voor zorg en de medische resultaten.

Kunnen zorgorganisaties met specialisten in loondienst sneller verbeteringen in de bedrijfsvoering en in de kwaliteit van zorg realiseren? Uit de zorgpeiling, een samenwerking tussen het FD en Roland Berger, van 28 december 2016 bleek dat zorgbestuurders sterk verdeeld zijn: 58% is het met de stelling eens tegen 42% oneens.

Tussen 2012 en 2015 is er een lichte toename geweest in het aantal medisch specialisten in loondienst. De verwachting is dat deze trend geleidelijk zal doorzetten met het oog op de huidige discussie over specialisten in loondienst vs. vrijgevestigde specialisten

Uit analyse van de jaarrekeningen van 2012 en 2015 van 34 algemene Nederlandse ziekenhuizen[1], blijkt dat er van het totaal aantal werkzame medisch specialisten in 2012 37% in loondienst was versus 42% in 2015.

Hoewel medische specialisten werkzaam in een maatschap of voor een privaat ziekenhuis gemiddeld meer zorggerelateerde activiteiten uitvoeren dan hun collega's in loondienst en gemiddeld meer DBC-omzet generen, kan op basis van de beschikbare data geen conclusie over het verband tussen productie en kwaliteit van de zorg getrokken worden

Analyse van jaarrekeningen van 2015 van 44 algemene ziekenhuizen[3] (~50% van totale omzet van algemene ziekenhuizen in 2015) toont dat ziekenhuizen met een groot aandeel vrijgevestigde specialisten gemiddeld meer activiteiten[2] verrichten per FTE specialist, met name op het gebied van herhaalbezoeken. Ook commerciële ziekenhuizen voeren gemiddeld meer activiteiten uit. De gemiddelde DBC-omzet per FTE specialist is tevens hoger voor commerciële ziekenhuizen of ziekenhuizen met een groot aandeel vrijgevestigde specialisten. Er is geen verschil tussen het aantal geregistreerde eerste polikliniekbezoeken en het percentage medische specialisten in loondienst of de gemiddelde prijs voor een activiteit. Vrijgevestigde medisch specialisten of specialisten werkzaam in een commercieel ziekenhuis leveren dus over het algemeen meer zorg. Hoewel een NFU studie[4] uitwijst dat er 1366 onnodige, niet-wetenschappelijk-bewezen, type behandelingen worden uitgevoerd, kan er op basis van openbare data geen verband gelegd worden met de ziekenhuizen met een hogere productie per specialist.

[1] Selectie van algemene ziekenhuizen op basis van volledige opgave aantal medisch specialisten in verslagjaar 2012 en 2015 (in FTE), Bron: Jaarverslagen via DigiMV (www.jaarverslagenzorg.nl)
[2] Eerste polikliniekbezoeken, herhaalbezoeken, opnames en operaties
[3] Selectie van algemene ziekenhuizen op basis van volledige opgave jaarcijfers in verslagjaar 2015, Bron: Jaarverslagen via DigiMV (www.jaarverslagenzorg.nl)
[4] Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra; www.doenoflaten.nl

Door de ervaring van de individuele patiënt zichtbaar te maken en in perspectief te plaatsen met medische uitkomsten en kosten wordt de echte waarde van zorg bepaald

Vrijgevestigd of niet, conclusies over wat beter is voor de patiënt kunnen op basis van deze en overige beschikbare gegevens niet worden getrokken. Uiteindelijk is deze vraag alleen te beantwoorden als ook de ervaring van de individuele patiënt en relevante medische uitkomsten in de beoordeling worden meegenomen. Alleen een beoordeling op uitgaven is te eenzijdig. Juist de individuele mening van de patiënt over de geboden zorg is hierbij essentieel. Door routinematig aan iedere ziekenhuis patiënt te vragen of deze naar zijn mening de juiste en goede zorg heeft ontvangen, er geen zorg is onthouden maar ook geen onnodige zorg is aangeboden kan de echte waarde van de medisch specialistische zorg bepaald worden.

Het beeld wordt completer als naast kwaliteitsindicatoren voor de medisch specialistische zorg ook deze subjectieve, maar juist daarom ook eerlijke antwoorden van patiënten openbaar worden.