Naar een productiviteitsagenda voor een Europese regio

De Vlaamse arbeidsmarkt wordt geconfronteerd met drie gigantische uitdagingen. Zo stijgt de vraag naar arbeid sterk waardoor er c. 440 k extra jobs benodigd zijn tegen 2030. Tegelijkertijd wordt verwacht dat het aantal personen op beroepsactieve leeftijd tegen dan zal stagneren rond 5.2 – 5.3 m. Daarenboven kijkt Vlaanderen aan tegen een toenemende kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt waardoor het aantal openstaande vacatures voor o.a. technische profielen, zorgverstrekkers en leerkrachten toeneemt. Zo is op een periode van 6 jaar tijd het aantal openstaande vacatures verdubbeld, meer bepaald van c. 35 k in 2017 tot c. 70 k. in 2023.

Beleidsmakers kunnen in deze context twee strategieën volgen, namelijk het verder opkrikken van het aantal werkenden en/of inzetten op productiviteitsgroei. In deze studie analyseren we de productiviteitsuitdagingen voor Vlaanderen in detail, met het oog op het uitwerken van een productiviteitsagenda / productive human capital agenda die concrete hefbomen bevat om deze socio-economische uitdagingen het hoofd te bieden.

Productiviteit verhogen in Vlaanderen

In dit onderzoek bestuderen we de evolutie van de arbeidsproductiviteit, specifiek voor de Vlaamse private sector. Productiviteit kan gemeten worden als toegevoegde waarde per gewerkt uur of per werknemer.

Op basis van een uitgebreide data-analyse, diepgaande interviews met experten en een gedetailleerde desk research, identificeerden we vijf cruciale factoren die een negatieve impact hebben gehad op zowel de bruto toegevoegde waarde per gewerkt uur als het totaal aantal gewerkte uren op jaarbasis.

De productiviteitsevolutie in Vlaanderen wordt gekenmerkt door vijf pijnpunten

1. Productiviteitsvertraging - De productiviteitsgroei in de Vlaamse private sector is globaal genomen meer dan gehalveerd
2. Productiviteitsachterstand - Er zijn grote sectorale verschillen in productiviteitsgroei en -niveau en sterke productiviteitsverschillen tussen top en minst performante bedrijven
3. Skills mismatch - We zien een grote en groeiende discrepantie tussen (vaardigheden van) afgestudeerden en arbeidsvraag naar specifieke competenties
4. Gebrek aan leercultuur - Vlaanderen scoort hoog op niveau van cognitieve vaardigheden maar slechts gemiddeld op vlak van (motivatie tot) levenslang leren
5. Arbeidsduurverkorting - Vlamingen werken de afgelopen decennia alsmaar minder uren en dit effect is de laatste jaren enkel toegenomen

19 hefbomen om een ​​boost te bewerkstelligen

We identificeerden 19 hefbomen om de Vlaamse arbeidsproductiviteit naar een structureel hoger groeitempo te brengen, onderverdeeld in 4 grote clusters:

Versterken van sectorspecifieke vaardigheden

Hefbomen om grote productiviteitsverschillen tussen en vooral binnen sectoren aan te pakken

#01 - Opschalen van sectorale competentiecentra - Evolutie naar volwaardige productiviteitshubs

#02 - Versterken van 'Werkbaar Werk' - Focus op bedrijfsvoering en arbeidsorganisatie KMO's

#03 - Versterken van gerichte arbeidsmigratie - Aangepast zwaartepunt op sectoren i.p.v. knelpuntberoepen

#04 - Introduceren van een tijdelijk 'Job switch'-mechanisme

#05 - Lanceren van een 'Productiviteit challenge'

#06 - Initiëren van een 'Million hours challenege' voor de publieke sector

Bevorderen van persoonsgebonden competenties

Hefbomen om de discrepantie tussen vaardigheden tussen sectoren te verminderen

#07 - Hervorming van de kwalificatiestandaarden - Prioriteit geven aan specifieke competenties

#08 - Uitbreiden en vergemakkelijken van diploma-financiering – Aangepast zwaartepunt op geprioriteerde competenties

#09 - Hervormen van de upskilling aanpak – Creëren van ‘Productiviteitspaden'

#10 - Herzien van competentie-job matching door de VDAB – Doelstellingen en instrumentarium gefocust op productiviteit

#11 - Uitbreiden van duaal lesgeven – Cross-sectoraal met focus op transversale competenties

#12 - Invoeren van een midden-carrière 'Competentie check'

#13 - Lanceren van een 'OpleidingPlus' programma

Stimuleren van levenslang leren

Hefbomen om de leercultuur in Vlaanderen te vergroten

#14 - Opstarten van een levenslang leren kennisnetwerk

#15 - Creëren van een fiscaal-vriendelijk spaarproduct voor investeringen in eigen human capital

Faciliteren van werk

Hefbomen waarmee mensen meer kunnen werken als ze dat willen

#16 - Lanceren van een 'Job2-programma'

#17 - Opzetten van een 'HomeSupportCenter'

#18 - Stimuleren van ''ErgoWork''

#19 - Creëren van 'Werk-cheques'

Schrijf u nu in om toegang te krijgen tot de volledige studie die de 19 hefbomen voor de Vlaamse arbeidsproductiviteit onderzoekt.