• Wind-op-zee kan de grote hoeveelheden groene waterstof leveren die onmisbaar zijn voor het realiseren van onze klimaatdoelen
• Waterstof uit wind-op-zee kan het best bij de bron op zee worden geproduceerd, voor snellere uitrol en lagere kosten
• Voor betaalbare waterstof-uit-zee moeten en kunnen de kosten van wind-op-zee verder omlaag
• Nederland heeft de meeste wind-op-zee wereldmarktleiders – die kunnen met innovatie en industrialisatie hun leiderschap verder versterken

Amsterdam, 28 juni 2021

Wind-op-zee energie (WoZ) heeft in de laatste 10 jaar een opmerkelijke ontwikkeling doorgemaakt. Door aanzienlijke kostenverlaging concurreert deze hernieuwbare bron van energie nu met elektriciteit uit fossiele bronnen. Veel landen zien WoZ daarom inmiddels als een onmisbaar onderdeel van hun decarbonisatie strategie om klimaatdoelen te realiseren. De EU wil bijvoorbeeld 300 GW WoZ capaciteit realiseren in 2050. In een nieuwe studie “Innovate and industrialize – How Europe's offshore wind sector can maintain market leadership and meet the continent's energy goals” toont Roland Berger hoe de Europese WoZ sector haar wereldwijde leiderschap kan verstevigen door verdere innovatie en industrialisatie. Maar nog belangrijker: hoe de sector een essentiële rol kan spelen voor de energieonafhankelijkheid en internationale concurrentiepositie van het continent.

Groene waterstof uit wind-op-zee onmisbaar bij realiseren klimaatdoelstellingen

Waterstof wordt al langere tijd aangeprezen als een veelbelovend alternatief voor fossiele brandstof en is de laatste jaren volledig geaccepteerd als één van de belangrijkste pijlers van de energietransitie. Bovendien kan waterstof bijdragen om zeer energie-intensieve industrieën zoals de chemische industrie koolstofvrij te maken. Als we de klimaatdoelstellingen willen halen hebben we groene waterstof in grote hoeveelheden nodig. WoZ kan de benodigde elektriciteit leveren en is daarmee de meest geschikte hernieuwbare energiebron in Noordwest-Europa voor de directe koppeling van grootschalige elektriciteitsopwekking aan waterstofproductie op industriële schaal.

Waterstof productie bij de bron op zee

"Het is aanzienlijk goedkoper om WoZ in waterstof om te zetten door middel van elektrolyse bij de bron op zee, dan op de kust" volgens Maarten de Vries, Senior Associate van het Amsterdamse kantoor van Roland Berger. "Het is namelijk veel goedkoper om grote hoeveelheden energie aan te landen via waterstofmoleculen door pijpleidingen dan elektronen door elektriciteitskabels. Verder kan dan bij harde wind de energie als waterstof worden opgeslagen in lege offshore gasvelden of zoutkoepels. Een enkele pijpleiding kan evenveel energie aanlanden als tien elektriciteitskabels of méér. Zo worden tijdrovende consultaties voor extra aanlandingen door kwetsbare kuststreken overbodig. De uitrol van WoZ kan nóg goedkoper en sneller als een bestaande aardgasleiding wordt hergebruikt."

Kosten moeten en kunnen verder omlaag

Waterstof zal op termijn een belangrijke energiedrager worden voor de energiebehoeftes van Nederland. "Voor onze energieonafhankelijkheid moet een groot deel van die waterstof in Nederland worden geproduceerd. Verder zal alleen dan de toegevoegde waarde van de productie van bijvoorbeeld chemicaliën en synthetische brandstof voor Nederland behouden blijven, en niet verplaatsen naar de landen waar de waterstof wordt gemaakt" aldus Bram Albers, Principal. "Het is echter nu nog niet duidelijk of in Nederland met hernieuwbare energie geproduceerde waterstof op termijn zal kunnen concurreren met geïmporteerde waterstof uit landen zoals Chili en Saoedi Arabië met goedkope zon- en windenergie." Waterstof geproduceerd uit Nederlandse WoZ is nog steeds relatief duur en ongeveer tweederde van de kosten per kilogram zijn toe te schrijven aan WoZ zelf. Daarom moeten die WoZ-kosten nog verder omlaag dan nu al het geval is.

Gelukkig zijn er duidelijke mogelijkheden om de kosten van WoZ verder te verlagen door innovatie en industrialisatie. Eén van de mogelijkheden is het gebruik van grotere turbines. De limiet daarvoor is nog niet bereikt en fabrikanten zijn al bezig met de ontwikkeling van modellen van 20 megawatt. Als de industrie eenmaal een maximum turbinegrootte heeft vastgesteld, kunnen onderdelen in de hele toeleveringsketen worden gestandaardiseerd. Digitaal onderhoud en zelfherstellende materialen voor bladen zullen ook de hoge kosten voor onderhoud en herstel tijdens de levensduur van een windmolenpark drastisch doen dalen.

Nederland kan leiderschap verder versterken

De Europese WoZ sector heeft een geschat aandeel van 60% verworven in de investeringen in windparken die in 2020-2023 wereldwijd operationeel worden. Europese bedrijven zijn namelijk ook zeer actief in de ontwikkeling van nieuwe capaciteit in Azië en de VS. Nederland voert de Europese landen aan met de meeste leidende posities op de wereldmarkt (zie figuur). Wereldwijde concurrenten - met name uit China - vormen echter een ernstige bedreiging voor Europa's WoZ-dominantie, omdat zij de eerste contracten in Europese wateren al hebben binnengehaald. Als Europese spelers nu stappen zetten om verdere kostenverlagingen en concurrerende waterstof-uit-zee te realiseren, kunnen zij de concurrentie het hoofd bieden. In de komende jaren zullen miljarden euro's moeten worden geïnvesteerd in innovatie en industrialisatie om WoZ naar een hoger niveau te tillen en de kosten verder te verlagen. De toeleveringsketen kan dergelijke investeringen alleen doen als overheden en projectontwikkelaars ervoor zorgen dat een gezond rendement op de uitrol van WoZ-capaciteit mogelijk is. Ook moeten overheden betrouwbare prognoses van toekomstige capaciteitsuitbreidingen faciliteren. Alleen dan kan Europa voorop blijven lopen in de wereldmarkt en tegelijkertijd bouwen aan een duurzame toekomst.